بررسی برخی از مهم‌ترین آیین‌ها و جشن‌های سنتی شهر مشهد
نوروز
نوروز، جشن باستانی ایرانیان، در مشهد با شکوه و عظمت ویژه‌ای برگزار می‌شود. این جشن با آغاز فصل بهار، نمادی از تجدید حیات و نو شدن طبیعت است و مردم مشهد نیز همچون سایر نقاط ایران به استقبال این جشن می‌روند. خانه‌تکانی، خرید لباس نو، چیدن سفره هفت‌سین و دید و بازدید از اقوام و دوستان از جمله آداب نوروزی در مشهد است. علاوه بر این، بسیاری از زائران نیز در ایام نوروز به مشهد سفر می‌کنند تا سال نو را در جوار حرم امام رضا (ع) آغاز کنند و از برکات معنوی این مکان مقدس بهره‌مند شوند.
جشن نیمه شعبان
جشن نیمه شعبان، یکی از مهم‌ترین و پرشکوه‌ترین جشن‌های مذهبی در مشهد است که به مناسبت ولادت امام زمان (عج) برگزار می‌شود. مردم مشهد در این روز با برگزاری مراسم‌های مذهبی، مولودی‌خوانی و روشن کردن چراغانی‌ها به استقبال این جشن می‌روند. حرم مطهر امام رضا (ع) نیز در این روز مملو از زائرانی است که برای تبریک و شکرگزاری به درگاه الهی حاضر می‌شوند. خیابان‌ها و معابر مشهد نیز با پرچم‌ها و نورافشانی‌ها تزئین می‌شوند و فضای شهر حال و هوای ویژه‌ای به خود می‌گیرد.
محرم و صفر
ماه‌های محرم و صفر، ایام سوگواری شهادت امام حسین (ع) و یاران وفادارش در کربلا، در مشهد با شور و حال خاصی برگزار می‌شود. مردم مشهد در این ایام با برپایی مجالس عزاداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی، به یاد شهدای کربلا به سوگ می‌نشینند. حرم امام رضا (ع) نیز در این ماه‌ها میزبان میلیون‌ها زائر و عزادار از سراسر ایران و جهان است. برپایی تکیه‌ها، نخل‌گردانی و مراسم شام غریبان از جمله آیین‌های ویژه این ماه‌ها در مشهد است.
عید قربان و عید غدیر
عید قربان و عید غدیر، دو عید بزرگ اسلامی هستند که در مشهد با شکوه خاصی برگزار می‌شوند. در روز عید قربان، مردم مشهد پس از برگزاری نماز عید، به قربانی کردن گوسفند می‌پردازند و گوشت قربانی را بین نیازمندان توزیع می‌کنند. این عمل نمادی از تقرب به خداوند و یادآوری از فداکاری حضرت ابراهیم (ع) و حضرت اسماعیل (ع) است. عید غدیر نیز به مناسبت اعلام ولایت و امامت حضرت علی (ع) برگزار می‌شود و مردم با برگزاری مراسم‌های جشن و سرور، این روز را گرامی می‌دارند.
جشن سده
جشن سده یکی از آیین‌های باستانی ایرانیان است که در برخی مناطق ایران از جمله مشهد برگزار می‌شود. این جشن که در دهم بهمن‌ماه برگزار می‌شود، به مناسبت صدمین روز پس از آغاز زمستان و با هدف شکرگزاری از نعمت‌های الهی و درخواست برکت و باران برای سال جدید برگزار می‌شود. مردم مشهد در این روز با روشن کردن آتش و برگزاری مراسم‌های سنتی به استقبال این جشن می‌روند. جشن سده نمادی از پیوند بین انسان و طبیعت و احترام به عناصر طبیعی است.
جشن مهرگان
جشن مهرگان، یکی دیگر از آیین‌های باستانی ایرانیان است که در مشهد نیز گرامی داشته می‌شود. این جشن در ابتدای فصل پاییز و به مناسبت برداشت محصولات کشاورزی برگزار می‌شود. مردم مشهد در این روز با برگزاری مراسم‌های شکرگزاری و اهدای هدایایی به یکدیگر، این جشن را گرامی می‌دارند. جشن مهرگان نمادی از وفور نعمت و شکرگزاری از خداوند به خاطر برکت‌های زمین است.
جشن چهارشنبه‌سوری
چهارشنبه‌سوری، جشن آتش و روشنایی، یکی از آیین‌های قدیمی ایرانیان است که در مشهد نیز با شور و هیجان خاصی برگزار می‌شود. مردم مشهد در شب چهارشنبه آخر سال با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن، این جشن را گرامی می‌دارند. این مراسم نمادی از پاکسازی و دفع بلاها و استقبال از سال نو با انرژی و شادی است. علاوه بر این، مراسم‌هایی مانند قاشق‌زنی و خواندن اشعار و ترانه‌های محلی نیز در این شب برگزار می‌شود.
جشن یلدا
یلدا، شب طولانی سال، یکی از جشن‌های باستانی ایرانیان است که در مشهد نیز به طور ویژه‌ای برگزار می‌شود. مردم مشهد در این شب با جمع شدن در کنار خانواده و دوستان، به خواندن شعر، قصه‌گویی و خوردن خوراکی‌های مخصوص این شب می‌پردازند. انار، هندوانه و آجیل‌های متنوع از جمله خوراکی‌های شب یلدا هستند که در سفره‌های مشهدی جایگاه ویژه‌ای دارند. یلدا نمادی از پایان تاریکی و آغاز روشنایی و امید است.
مراسم عزاداری دهه فاطمیه
دهه فاطمیه، ایامی است که به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) برگزار می‌شود. مردم مشهد در این ایام با برگزاری مراسم‌های عزاداری و نوحه‌خوانی، به یاد این بانوی بزرگوار به سوگ می‌نشینند. حرم امام رضا (ع) نیز در این دهه میزبان زائران و عزادارانی است که برای عرض ارادت به این بانوی گرامی به مشهد می‌آیند. مراسم‌های ویژه‌ای مانند خطبه‌خوانی، سینه‌زنی و توزیع نذری از جمله آیین‌های این دهه در مشهد است.
جشن تولد امام رضا (ع)
تولد امام رضا (ع)، هشتمین امام شیعیان، یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های مذهبی در مشهد است که با شکوه و عظمت فراوانی برگزار می‌شود. مردم مشهد در این روز با برگزاری مراسم‌های جشن و سرور، مولودی‌خوانی و روشن کردن چراغانی‌ها به استقبال این روز می‌روند. حرم مطهر امام رضا (ع) نیز در این روز مملو از زائرانی است که برای تبریک و شکرگزاری به درگاه الهی حاضر می‌شوند. این جشن نمادی از عشق و ارادت مردم مشهد به امام رضا (ع) است.
مراسم اعتکاف
اعتکاف، یکی از سنت‌های مهم مذهبی در اسلام است که در مشهد نیز با حضور گسترده مردم برگزار می‌شود. این مراسم در دهه آخر ماه رمضان و به مدت سه روز در مساجد برگزار می‌شود و معتکفان با اقامت در مسجد، به عبادت، تلاوت قرآن و دعا می‌پردازند. حرم امام رضا (ع) نیز یکی از مکان‌های محبوب برای برگزاری مراسم اعتکاف است و بسیاری از زائران و مردم مشهد در این ایام به این مکان مقدس می‌آیند تا در فضایی معنوی به عبادت بپردازند.
مشهد، با تاریخ و فرهنگ غنی خود، میزبان آیین‌ها و جشن‌های سنتی متنوعی است که هر کدام نمایانگر بخشی از هویت فرهنگی و مذهبی این شهر هستند. از جشن‌های باستانی مانند نوروز، مهرگان و یلدا گرفته تا مراسم‌های مذهبی مهمی همچون محرم، نیمه شعبان و تولد امام رضا (ع)، هر یک از این آیین‌ها و جشن‌ها فرصتی برای تقویت پیوندهای اجتماعی و معنوی در جامعه مشهدی فراهم می‌کنند. این مراسم‌ها نه تنها نمایانگر عشق و ارادت مردم به ارزش‌ها و سنت‌های دینی و فرهنگی خود هستند، بلکه فرصتی برای نمایش زیبایی‌ها و تنوع فرهنگی این شهر مقدس به جهانیان نیز فراهم می‌آورند.
